Mε τι καρδιά, με τι πνοή, τι πόθους και τι πάθος, πήραμε τη ζωή μας· λάθος! κι αλλάξαμε ζωή».
Σοφοί και επίκαιροι οι στίχοι του Γ. Σεφέρη. Το να αλλάξουμε, όμως, ζωή, δεν είναι εύκολο πράγμα. Η συνειδητοποίηση ακόμα του λάθους είναι δυσκολότερη Βέβαια, είναι κοινά αποδεκτό ότι βιώνουμε μια βαθύτατη κρίση, όχι μόνο χρηματοπιστωτική-οικονομική αλλά και κρίση θεσμών, αξιών και εννοιών. Εξίσου γνωστό είναι, ότι το σημερινό πολίτευμα τής «αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας», δεν είναι ούτε αντιπροσωπευτικό ούτε δημοκρατικό, αλλά ισχυρότατο ολιγαρχικό. Κύρια όργανά του έχει τα κόμματα και την αντιπροσώπευση μέσω βουλευτών, που οδηγούν στην απομάκρυνση των ανθρώπων από τα πολιτικά πράγματα και σε μια τάση ολιγαρχικής αυταρχικής διακυβέρνησης. Το σύστημα αυτό, έχει διαπιστωθεί διεθνώς, ότι δεν περιέχει κανένα από τα χαρακτηριστικά της δημοκρατίας, δεδομένου ότι οι λίγοι του πλειοψηφούντος κόμματος λαμβάνουν τις αποφάσεις, διαμορφώνουν τους νόμους, κυβερνούν, ενώ οι πολλοί δεν συμμετέχουν σε καμία εξουσία. Αυτή η ολιγαρχική δομή, σύμφωνα με τον Κ. Καστοριάδη, αποτελεί πολιτική αλλοτρίωση, δηλαδή εκχώρηση της εξουσίας στους ολίγους των κομματικών μηχανισμών. Χρειάζεται συνεπώς ένας άλλος προσανατολισμός που θα έχει απαντήσει πρώτα στο ερώτημα: Τι είδους κοινωνία θέλουμε; μια κοινωνία υπηκόων ή μια κοινωνία των πολιτών; Αυτή είναι η κρίσιμη απάντηση που θα πρέπει να προηγείται όλων των θεμάτων που σχετίζονται με σκοπούς θεσμών.
Ο μόνος δρόμος που διαγράφεται στην καστοριαδική αντίληψη είναι η συμμετοχή των ανθρώπων στην εξουσία και στη λήψη των αποφάσεων, έτσι ώστε να αναγεννηθεί η δημοκρατία. Αυτή η αναγέννηση είναι σήμερα δυνατή μόνο στο κοινοτικό επίπεδο, τον δήμο και τις υποδιαιρέσεις του, θεωρώντας ότι η κοινότητα είναι η θεμελιακή κοινωνική, πολιτική και οικονομική μονάδα, πάνω στην οποία θα μπορούσε να θεμελιωθεί ένας νέος τύπος κοινωνίας. Διότι μόνο στο επίπεδο αυτό είναι δυνατόν να ικανοποιηθούν οι συνθήκες που κάνουν δυνατή την άμεση και οικονομική δημοκρατία, στοιχεία της οποίας είναι η οικονομική αυτοδυναμία, η κοινοτικοποίηση των οικονομικών πλουτοπαραγωγικών πηγών και ο δημοκρατικός καταμερισμός των αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ των κοινοτήτων.
Στο πνεύμα αυτό, πιστεύω, ότι κινείται η νέα διοικητική μεταρρύθμιση του «Καλλικράτη», η οποία έρχεται να αντικαταστήσει και να διορθώσει τις ατέλειες και τα λάθη του «Καποδίστρια». Λάθη, όπως, η ελλιπής χρηματοδότηση από το κράτος παρά τη μεταφορά νέων αρμοδιοτήτων στους ΟΤΑ, ο στείρος τοπικισμός κατά το σχεδιασμό και τη λειτουργία τους, η μη συνολική και ουσιαστική μεταρρύθμιση αλλά η αποσπασματική και αριθμητική, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η δημιουργία πολλών μικρών μη βιώσιμων ΟΤΑ. Έτσι, οι τοπικές αυτοδιοικήσεις απαξιώθηκαν και δεν μπόρεσαν να λειτουργήσουν ως βασικοί πυλώνες ανάπτυξης, αντιθέτως διατήρησαν τις πελατειακές αντιλήψεις, τον κομματικό εναγκαλισμό, τη συντεχνιακή νοοτροπία και λειτουργία των κεντρικών οργάνων εκπροσώπησής τους (ΚΕΔΚΕ).
Η συνειδητοποίηση όλων των παραπάνω οδηγεί και σε μια άλλη διαπίστωση: η γραφειοκρατία και η ανοργανωσιά της χώρας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον κατακερματισμό εξουσιών, στο ότι πολλοί εμπλέκονται στις διάφορες διαδικασίες και τελικά δεν υπάρχει συντονισμός. Το είδαμε ξεκάθαρα και στις πρόσφατες φωτιές όπου οι φλόγες δεν υπολόγισαν τα σύνορα των νομών και βρέθηκαν γειτονικοί νομάρχες να μαλώνουν για το που θα πάνε τα πυροσβεστικά χωρίς κανένα συντονισμό. Επομένως, η αποκέντρωση εξουσιών, που υπόσχεται ο «Καλλικράτης», με μεγάλες αλλά ευέλικτες μονάδες αυτοδιοίκησης στην περιφέρεια, είναι αναγκαία. Ακόμη πιο αναγκαίο είναι το αυτονόητο «συμμάζεμα» της τοπικής αυτοδιοίκησης. Δεν μπορεί να υπάρχει τοπικός άρχοντας σε κάθε οικισμό, δεν μπορεί να πληρώνονται άτομα που δεν έχουν σαφή και πλήρη καθήκοντα, δεν μπορεί να γίνονται υπερβολές και βολέματα ημετέρων τα οποία συνέβαλαν στην οικονομική καταστροφή. Περιορισμός, λοιπόν, των δημοσίων δαπανών, των προσώπων που υπάρχουν για την παροχή των ίδιων υπηρεσιών αλλά και των αρμοδιοτήτων του κάθε δημάρχου σχετικά με την, μέχρι τώρα, ανεξέλεγκτη διαχείριση του χρήματος για την οποία πρέπει, τι πιο απλό και αυτονόητο, να δίνει λογαριασμό.
Σίγουρα, υπάρχουν και θα υπάρξουν αντιδράσεις για τις συνενώσεις δήμων από τοπικούς φορείς. Αντιδράσεις οι οποίες, σύμφωνα με το πνεύμα και την αντίληψη του τοπικισμού, θα αναφέρονται στις «δικές μας χαμένες κοινότητες» και στην ενδεχόμενη αδιαφορία της διευρυμένης ομάδας προς τους πολίτες της. Όμως η ύπαρξη τοπικών συμβουλίων, όπως έδειξε η εφαρμογή του «Καποδίστρια», εγγυάται σε ικανοποιητικό βαθμό την φωνή των μικρότερων τοπικών κοινωνιών.
Εξάλλου, μήπως είναι καιρός να σταματήσουμε να αισθανόμαστε κάτοικοι μόνο του απόλυτα κοντινού μας περιβάλλοντος, της γειτονιάς, του χωριού, της κωμόπολης, και να δούμε λίγο πιο μακριά, να αισθανθούμε ότι είμαστε μέλη μιας διευρυμένης κοινωνίας όπου το καλό του συνόλου θα είναι και δικό μας καλό; Για παράδειγμα, να δούμε ότι το να πετάμε τα σκουπίδια στην χαράδρα του γειτονικού δήμου δεν απομακρύνει το πρόβλημα από εμάς ή ότι η προώθηση του τουρισμού της ευρύτερης περιοχής θα έχει πιο μακροπρόθεσμα αποτελέσματα από την προβολή μόνο του δικού μας χωριού. Μήπως είναι η ώρα να διευρύνουμε λίγο τους ορίζοντες αυτού που ονομάζουμε «γειτονιά» μας και να συνεργαστούμε με τους κατοίκους τής ευρύτερης περιοχής μας, της ευρύτερης κοινωνίας;
Πιστεύω και υποστηρίζω τις αλλαγές που προωθεί ο Γιώργος Παπανδρέου όσο κυνικές και οδυνηρές μπορεί να είναι. Πιστεύω και υποστηρίζω ότι «Μια ανθρωπότητα που δεν βρίσκει τον τρόπο να ξαναφτιάξει τον κόσμο γύρω της, βρίσκει τον τρόπο να γεράσει, και πολύ γρήγορα μάλιστα!»(Ο.Ελύτης). Και εμείς βρισκόμαστε σε αυτή την καμπή της ιστορίας: του γεράσματος. Αφού ανεχτήκαμε τον νεοπλουτισμό στη ζωή μας, πολυτελή αυτοκίνητα, εξοχικά και διακοπές με δάνεια, ιδιαίτερα φροντιστήρια, βολέματα των παιδιών μας στο δημόσιο, «δικούς» μας βο(υ)λευτές, μια «δική» μας Ελλάδα και ένα «δικό» μας κράτος ατομικιστικό και συμφεροντολογικό, ήρθε η ώρα να ανταποδώσουμε τα τέλη που εισπράξαμε.
Ζητούμενο λοιπόν δεν είναι η συνένωση για τη συνένωση αλλά η αναβάθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μέσω του προτεινόμενου ομοσπονδιακού χαρακτήρα της, των αρμοδιοτήτων της και της διαρκούς και ποιοτικής εξυπηρέτησης, ανάδειξης, στήριξης και παρακίνησης των Πολιτών της. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση σήμερα και όχι αύριο πρέπει να εφαρμόσει νέους τρόπους, ώστε να επανασυνδέσει την ανάπτυξη και την ευημερία της τοπικής κοινωνίας με την κοινωνική δικαιοσύνη, τις νέες συνθήκες εργασίας, την ποιότητα ζωής, την προστασία του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή, ώστε να πετύχει τους στόχους της στη νέα εποχή. Εμείς οφείλουμε να θυμόμαστε πως το είναι και το φαίνεσθαι δεν ταυτίζονται.
Σχεδόν ποτέ...
ΜΕΝΔΡΙΝΟΣ Ιωάννης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου