Η κάθε στιγμή μπορεί πάντα να είναι η τελευταία και η ευτυχία ίσως να μην είναι τίποτε άλλο παρά άθροισμα καλών στιγμών.

Επιστροφή στο μέτρο

Tης Χριστινας Κοψινη

Μόνο με το συναίσθημα του δέους από την τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου, στους Δίδυμους Πύργους μπορεί να συγκριθεί το σοκ από τις εικόνες με το τσουνάμι να σαρώνει τα πάντα στις ιαπωνικές ακτές. Και όσες φορές κι αν προβληθούν τα πλάνα στα δελτία ειδήσεων, δεν θα μπορέσω να τα αποφύγω. Δεν είναι ένας απλός εθισμός σε ένα ακόμη δελτίο της συμφοράς, ούτε η έλξη από μια σκηνή τρόμου. Αλλά η έκπληξη που νιώθουμε όταν, έτσι αιφνιδιαστικά, το απρόβλεπτο σαρώνει τα πάντα και, με την παρουσία του, ανατρέπει τις βεβαιότητές μας. Αναποδογυρίζει τις κοινωνικές, οικονομικές και επιστημονικές αλήθειες, και σαρκάζει τη ματαιοδοξία μας για μακρόχρονα πλάνα.

Ισως το δράμα της Ιαπωνίας είναι και ένα σήμα για τις γενιές που μπορούν ακόμη να πιάσουν το μήνυμα και να επιστρέψουν στο μέτρο. Διότι, ενώ μακροπρόθεσμα το βασικό μέλημα της ανθρωπότητας ήταν να αντιμετωπίσει τις μεγάλες φυσικές απειλές, να προβλέψει και να ελέγξει τον κίνδυνο, τα τρία λεπτά που χρειάστηκαν για να ηχήσει ο συναγερμός, ήταν αρκετά για να δηλώσουν ότι σχεδόν τίποτε δεν άλλαξε και ότι μπορεί και η φύση να παραμένει ασύμμετρη απειλή, χειρότερη από την τρομοκρατία, σφοδρότερη από τους πολέμους. Οσο βυθίζονταν τουριστικές νησίδες στον Ειρηνικό ή πέθαιναν εκατοντάδες από τους σεισμούς σε Τουρκία και Ινδονησία, ή αποτύγχανε ο νεοσυντηρητικός Μπους να αντιμετωπίσει τον αφανισμό της Νέας Ορλεάνης από την «Κατρίνα», οι φυσικές καταστροφές έμοιαζαν να επιλέγουν προσεκτικά τα θύματά τους με... ταξικά κριτήρια. Η Ιαπωνία σοκάρει γιατί υπήρξε(;) άψογα προετοιμασμένη για το χειρότερο σενάριο: προηγμένη τεχνολογικά, εκπαιδευμένη στους σεισμούς, ανεπτυγμένη οικονομία.

Πολλοί εξεθείασαν τους Ιάπωνες για την έλλειψη πανικού ή για τον «ήρεμο πανικό» όπως χαρακτηρίζεται η στάση τους από ανθρωπολόγους που γνωρίζουν καλά τον ψυχισμό τους. Προσωπικά, πίσω από τη στάση αυτών των ιδιαίτερων ανθρώπων αντιλαμβάνομαι την ψυχολογική χροιά της αρμονίας που δίνει η αίσθηση του μέτρου ακόμη και στις συμφορές. Στην επικούρεια αντίληψη ζωής παραπέμπει η στάση τους. «Ο καθένας φεύγει από τη ζωή σαν να ήλθε μόλις τώρα», έλεγε ο Επίκουρος, υποδεικνύοντας ότι η απόλαυση της ζωής δεν είναι μια φιλοσοφία τυχοδιωκτισμού, αλλά προσαρμογής στη φυσική ανάγκη να αντλείς απόλαυση από τη χαρά που σου δίδει η στιγμή. Η κάθε στιγμή ενέχει πάντα την πιθανότητα να είναι η τελευταία. Αυτό δεν έχει σχέση με την παραίτηση από μια στάση αλλαγής της ζωής, αλλά μας βοηθά να καταλάβουμε ότι κανένα μακροπρόθεσμο πλάνο, καμία συσσώρευση αναγκών και ικανοποιήσεων δεν συγκρίνεται με την ευτυχία της στιγμής. Η κάθε στιγμή μπορεί πάντα να είναι η τελευταία και η ευτυχία ίσως να μην είναι τίποτε άλλο παρά άθροισμα καλών στιγμών.

Αντιγράφω από http://news.kathimerini.gr